Ngày 01/7/2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hệ thống tư pháp Việt Nam nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng, khi Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chính thức có hiệu lực, triển khai việc sắp xếp lại Tòa án nhân dân cấp huyện theo hướng khu vực hóa. Động thái này không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy mà còn nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp trong kỷ nguyên đổi mới.
Việc sáp nhập Tòa án cấp huyện được thực hiện nhằm tổ chức lại hệ thống Tòa án theo hướng khu vực, phù hợp với quy mô dân số và số lượng án, tăng cường năng lực xét xử, rút ngắn thời gian giải quyết án, đồng thời tinh giản biên chế, tiết kiệm chi phí vận hành nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả công tác tư pháp. TP. Hồ Chí Minh là địa phương đầu tiên triển khai mô hình “Tòa án khu vực”, trở thành hình mẫu cho cả nước trong lộ trình cải cách tư pháp toàn diện.
Theo mô hình mới, hệ thống toà án chuyển từ 4 cấp hiện hành (TAND Tối cao, TAND Cấp cao, TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện) sang 3 cấp, gồm: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực.
Riêng TP HCM, sau khi sáp nhập TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và TAND tỉnh Bình Dương sẽ có 19 TAND khu vực được thành lập.
19 TAND khu vực sẽ hoạt động theo địa giới hành chính xã, phường, thị trấn và chịu sự quản lý của TAND cấp tỉnh là TAND TP HCM. Các TAND khu vực sẽ đảm nhận thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với án hình sự, dân sự, hành chính, kinh tế, hôn nhân gia đình – vị thành niên, phá sản, sở hữu trí tuệ… tùy theo sự phân công của TAND Tối cao.
Tải file PDF tại đây: Dự kiến Danh sách Tòa án nhân dân khu vực tại TPHCM
Việc tổ chức lại này cho phép tập trung nguồn lực, chuyên môn hóa đội ngũ thẩm phán, thư ký và cải thiện rõ rệt năng lực xử lý án. Cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin cũng được đồng bộ hóa theo hướng hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng xét xử và cải thiện trải nghiệm pháp lý cho người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu triển khai, người dân và doanh nghiệp có thể gặp một số khó khăn nhất định như việc xác định đúng Tòa án có thẩm quyền mới, thay đổi nơi nộp hồ sơ, hoặc theo dõi chuyển giao hồ sơ giữa các Tòa án. Ngoài ra, khoảng cách địa lý giữa người dân ở khu vực cũ với trụ sở Tòa án mới có thể tăng lên.
Một số lưu ý pháp lý quan trọng trong thời gian chuyển tiếp:
- Từ ngày 01/7/2025, thẩm quyền giải quyết vụ việc thuộc về Tòa án khu vực mới, thay cho Tòa án quận/huyện trước đây.
- Các đơn khởi kiện, đơn yêu cầu thi hành án, đơn kháng cáo… phải được nộp tại Tòa án khu vực tương ứng.
- Hồ sơ đang thụ lý dở dang tại Tòa án cũ sẽ được chuyển về Tòa án mới theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Trong bối cảnh thay đổi này, vai trò của luật sư là vô cùng quan trọng. Với tư cách là đơn vị chuyên nghiệp trong lĩnh vực tố tụng và giải quyết tranh chấp, Công ty Luật TNHH Nam Hà và Cộng sự đã chủ động cập nhật đầy đủ hệ thống Tòa án mới tại TP. Hồ Chí Minh và triển khai các biện pháp hỗ trợ pháp lý thiết thực như:
- Tư vấn xác định đúng thẩm quyền Tòa án theo đơn vị hành chính mới.
- Hướng dẫn khách hàng điều chỉnh, chuẩn bị và nộp hồ sơ đúng nơi, đúng thời điểm.
- Đại diện theo ủy quyền trong toàn bộ quá trình giải quyết vụ việc, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ.
Việc sáp nhập hệ thống Tòa án tại TP. Hồ Chí Minh không chỉ là bước cải cách hành chính – tư pháp, mà còn mở ra kỳ vọng về một nền tư pháp hiện đại, công bằng và hiệu quả hơn. Dù có những thách thức ban đầu, nhưng đây chính là cơ hội để tăng cường năng lực xét xử, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Công ty Luật Nam Hà và Cộng sự cam kết sẽ luôn đồng hành cùng quý khách hàng trong mọi biến chuyển pháp lý, giúp thân chủ thích nghi nhanh chóng với hệ thống tư pháp mới – đảm bảo an toàn pháp lý và bảo vệ tối đa quyền lợi trong mọi hoàn cảnh.
